بارداری در بهار و بیماری های واگیردار، دورانی حساس برای مادر و جنین است. تغییرات فیزیولوژیک این دوره، سیستم ایمنی مادر را موقتاً تضعیف کرده و او را در برابر عفونت‌های فصلی آسیب‌پذیرتر می‌سازد. از آنجا که الگوهای شیوع بیماری‌ها با تغییر فصل دگرگون می‌شوند، این مقاله به بررسی تهدیدات و اقدامات احتیاطی مرتبط با بیماری‌های واگیردار شایع در فصل بهار برای مادران باردار می‌پردازد. آگاهی از این موارد، گامی مهم در حفظ سلامت هر دوی آن‌ها خواهد بود.
چرا فصل بهار برای مادران باردار در معرض خطر بیماری‌های واگیردار است؟
فصل بهار با تغییرات آب و هوایی قابل توجهی همراه است. نوسانات دما، افزایش رطوبت و وزش بادهای فصلی می‌توانند به انتشار برخی عوامل بیماری‌زا کمک کنند. علاوه بر این، فعال شدن مجدد طبیعت و افزایش تماس با محیط بیرون، احتمال مواجهه با برخی عوامل عفونی را بیشتر می‌کند. از سوی دیگر، شیوع برخی بیماری‌های ویروسی و آلرژی‌های فصلی نیز در بهار افزایش می‌یابد که می‌تواند سیستم ایمنی مادران باردار را تحت فشار قرار دهد.
شایع‌ترین بیماری‌های واگیردار فصلی در بهار
فصل بهار، با تمام زیبایی و طراوتش، می‌تواند برای مادران باردار چالش‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. تغییرات آب و هوایی، از نوسانات دما گرفته تا افزایش رطوبت و وزش بادهای فصلی، شرایط را برای شیوع برخی بیماری‌های واگیردار فراهم می‌کند. از طرفی، فعال شدن طبیعت و افزایش تماس افراد با محیط بیرون، احتمال مواجهه با عوامل بیماری‌زا را بالا می‌برد. با توجه به تغییرات سیستم ایمنی در دوران بارداری، آگاهی از شایع‌ترین این بیماری‌ها و تهدیدات ناشی از آن‌ها برای سلامت مادر و جنین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این بیماری‌ها و عوارض احتمالی آن‌ها خواهیم پرداخت.
آنفولانزا
اگرچه اوج شیوع آنفولانزا معمولاً در فصول سرد سال است، این بیماری ویروسی همچنان می‌تواند در اوایل فصل بهار نیز فعال باشد. ابتلا به آنفولانزا در دوران بارداری می‌تواند عواقب جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. این عواقب شامل افزایش خطر ابتلا به ذات‌الریه در مادر، احتمال زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم است. نکته حائز اهمیت، تاثیر تب بالا ناشی از آنفولانزا در سه ماهه اول بارداری است که می‌تواند خطر بروز نقص لوله عصبی در جنین را افزایش دهد و به همین دلیل، پیشگیری و درمان به موقع آن از اهمیت بسزایی برخوردار است.
سرماخوردگی
سرماخوردگی، که توسط طیف وسیعی از ویروس‌ها ایجاد می‌شود، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های فصل بهار و سایر فصول سال است. خوشبختانه، عوارض سرماخوردگی برای مادر باردار و جنین معمولاً خفیف در نظر گرفته می‌شود. با این حال، علائمی مانند سرفه و عطسه شدید می‌تواند منجر به فشار بر ناحیه رحم و ایجاد ناراحتی برای مادر شود. علاوه بر این، در صورت بروز تب بالا در طول دوره سرماخوردگی، لازم است که این علامت جدی گرفته شده و با پزشک مشورت شود تا از عدم وجود عفونت‌های ثانویه اطمینان حاصل گردد.
اسهال و استفراغ ویروسی (روتاویروس، نوروویروس و غیره)
بیماری‌های گوارشی که با علائمی نظیر اسهال و استفراغ ویروسی شناخته می‌شوند، در تمام طول سال امکان بروز دارند، اما با گرم شدن تدریجی هوا و افزایش تعاملات اجتماعی در فصل بهار، احتمال انتشار آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. استفراغ و اسهال شدید در دوران بارداری می‌تواند منجر به کم‌آبی (دهیدراتاسیون) بدن مادر شود. این وضعیت برای سلامت مادر و جنین بسیار خطرناک است و در برخی موارد ممکن است نیاز به بستری شدن مادر در بیمارستان برای جبران مایعات از دست رفته و مراقبت‌های بیشتر وجود داشته باشد.
بیماری های تنفسی (مانند عفونت‌های رینوویروسی و آدنوویروسی)
علاوه بر سرماخوردگی و آنفولانزا، انواع دیگری از عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی نیز در فصل بهار شایع هستند. این عفونت‌ها معمولاً با علائمی مانند سرفه، گلودرد و آبریزش بینی خود را نشان می‌دهند. در مادران بارداری که به طور طبیعی سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، این عفونت‌ها ممکن است شدت بیشتری پیدا کرده و حتی به عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی مانند برونشیت گسترش یابند که نیازمند توجه و درمان جدی‌تری خواهد بود.
بیماری دست، پا و دهان
بیماری دست، پا و دهان یک عفونت ویروسی است که بیشتر در میان کودکان خردسال شایع است. با این حال، مادران بارداری که با کودکان در تماس نزدیک هستند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. اگرچه علائم این بیماری در بزرگسالان معمولاً خفیف‌تر از کودکان است، اما بروز تب بالا و بثورات جلدی می‌تواند برای مادر باردار بسیار ناراحت‌کننده باشد و نگرانی‌هایی را در مورد سلامت جنین ایجاد کند. به همین دلیل، رعایت بهداشت و اجتناب از تماس با افراد مبتلا توصیه می‌شود.
آلرژی های فصلی (با عوارض ثانویه)
با آغاز فصل بهار و گرده‌افشانی گیاهان مختلف، شیوع آلرژی‌های فصلی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. علائمی نظیر آبریزش بینی، عطسه، سرفه و احساس تنگی نفس ناشی از واکنش‌های آلرژیک می‌تواند برای مادر باردار بسیار آزاردهنده باشد. علاوه بر این، التهاب ایجاد شده در دستگاه تنفسی به دلیل آلرژی می‌تواند مادر را مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی ثانویه (مانند سینوزیت یا عفونت‌های ریه) کند. همچنین، مصرف برخی از داروهای رایج ضد آلرژی در دوران بارداری باید با احتیاط و تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد تا از هرگونه عوارض جانبی احتمالی برای مادر و جنین جلوگیری شود.
اقدامات احتیاطی برای مادران باردار در فصل بهار
برای حفظ سلامت مادر و جنین در فصل بهار و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های واگیردار، رعایت یک سری اقدامات احتیاطی ضروری است. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، انجام واکسیناسیون آنفولانزا (در صورت توصیه پزشک معالج) است که می‌تواند محافظت قابل توجهی در برابر این بیماری و عوارض جدی آن در دوران بارداری ایجاد کند. همچنین، توجه ویژه به بهداشت فردی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ شستن مکرر و صحیح دست‌ها با آب و صابون، به ویژه پس از تماس با سطوح عمومی و قبل از صرف غذا، نقش کلیدی در جلوگیری از انتقال عوامل بیماری‌زا ایفا می‌کند. اجتناب از تماس نزدیک با افرادی که علائم بیماری مانند سرفه، عطسه یا تب دارند نیز یک راهکار موثر در پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها محسوب می‌شود.
علاوه بر موارد ذکر شده، ایجاد تهویه مناسب در محیط‌های بسته با باز کردن پنجره‌ها به کاهش غلظت ویروس‌ها و باکتری‌های موجود در هوا کمک می‌کند. داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد، به تقویت سیستم ایمنی بدن مادر کمک کرده و او را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌سازد. مصرف کافی مایعات نیز برای حفظ سلامت عمومی بدن در این دوران بسیار مهم است. مدیریت استرس از طریق استراحت کافی، انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش و دریافت حمایت اجتماعی نیز نباید نادیده گرفته شود، زیرا استرس می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند.
در نهایت، در صورت بروز هرگونه علامت بیماری، به ویژه تب بالا، سرفه شدید، اسهال و استفراغ، مراجعه فوری به پزشک متخصص زنان و زایمان و خودداری از خوددرمانی اکیداً توصیه می‌شود. همچنین، مشورت با پزشک در مورد نحوه مدیریت آلرژی‌های فصلی و مصرف داروهای ایمن در دوران بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
جدول ابتلا به بیماری های واگیردار فصلی شایع در بهار
این درصدها، تخمینی تقریبی بر اساس شیوع کلی بیماری‌های مذکور در فصل بهار و میزان حساسیت مادران باردار در طول دوره‌های مختلف بارداری ارائه می‌دهند. لازم به ذکر است که شدت بیماری و عوارض ناشی از آن در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد و تحت تاثیر عواملی همچون سلامت عمومی مادر، نوع بیماری و زمان ابتلا به آن قرار دارد. همچنین باید توجه داشت که آلرژی‌های فصلی ذاتاً بیماری واگیردار محسوب نمی‌شوند، اما عوارض تنفسی ناشی از آن‌ها می‌تواند زمینه را برای ابتلای مادر باردار به عفونت‌های تنفسی فراهم آورد.
| نام بیماری | سه ماهه اول (%) | سه ماهه دوم (%) | سه ماهه سوم (%) |
| آنفولانزا | زیاد | متوسط | زیاد |
| سرماخوردگی | خیلی زیاد | خیلی زیاد | خیلی زیاد |
| اسهال و استفراغ ویروسی | متوسط | زیاد | زیاد |
| بیماری‌های تنفسی | خیلی زیاد | متوسط | متوسط |
| بیماری دست، پا، دهان | متوسط | متوسط | کم |
| آلرژی‌های فصلی (با عوارض تنفسی) | زیاد | زیاد | زیاد |
توضیحات
- سه ماهه اول: هفته 1 تا 13 بارداری
- سه ماهه دوم: هفته 14 تا 27 بارداری
- سه ماهه سوم: هفته 28 تا پایان بارداری
سخن پایانی
در پایان، با توجه به آنچه در مقاله “بارداری در بهار و بیماری های واگیردار” بررسی شد، می‌توان دریافت که فصل بهار با تمام زیبایی‌هایش، می‌تواند چالش‌هایی را از نظر سلامت برای مادران باردار به همراه داشته باشد. آگاهی از بیماری‌های واگیردار شایع در این فصل و تهدیدات احتمالی آن‌ها برای سلامت مادر و جنین، همراه با رعایت دقیق اقدامات احتیاطی ذکر شده، نقش بسزایی در حفظ سلامتی و گذراندن دوران بارداری بهاری با آرامش و اطمینان خواهد داشت. توجه به بهداشت فردی، واکسیناسیون (در صورت لزوم)، تغذیه مناسب، مدیریت استرس و مشورت به موقع با پزشک متخصص، همگی گام‌های مهمی در این راستا محسوب می‌شوند.
بدون دیدگاه