خطرهای ناگفته فستینگ متناوب. این روزها زیاد درباره رژیم فستینگ و تاثیر آن برای لاغری سریع می‌شنویم یا افرادی را بین اطرافیان می‌بینیم که سعی دارند با این رژیم وزن خود را کم کنند. همه از مزایا و فواید فستینگ می‌گویند و آن‌را به همدیگر توصیه می‌کنند. هر چند این نوع رژیم لاغری به تازگی شناخته و به قول معروف مد شده است، برای محققان و متخصصان جدید نیست و پژوهش‌های زیادی درباره جنبه‌های گوناگون آن انجام و منتشر شده است که در ادامه یکی از آخرین موارد را می‌خوانید.
فستینگ متناوب چیست؟
فستینگ واژه انگلیسی و تقریبا مترادف روزده‌داری خودمان است در فستینگ متناوب (Intermittent Fasting) فرد در دوره‌های زمانی طولانی غذاهای پرکالری نمی‌خورد. این مدت زمان می‌تواند بین ۸ تا ۴۰ ساعت باشد. خوردن آب، چای، قهوه و نوشیدنی‌های بدون قند و شکر مجاز است ولی هیچ غذای جامد یا نوشیدنی مثل شیر یا دوغ مصرف نمی‌شود. طول مدت «نخوردن» به توانایی بدنی فرد یا هدف‌گذاری او بستگی دارد، ممکن است ۱۶ ساعت چیزی نخورد و ۸ ساعت غذای عادی بخورد، این زمان ۱۲ ساعت ۱۲ ساعت باشد، یا ۲ روز در هفته عادی غذا بخورد و ۵ روز مطابق رژیم پیش برود.
شباهت و اشتراک اصلی تمامی دوره‌های زمانی این است که معمولا مدت زمان خوردن غذا کمتر است و چون به صورت متناوب و دوره‌ای تکرار می‌شوند به این شکل از رژیم روزه‌داری متناوب می‌گویند.
آیا فستینگ متناوب موثر است؟
بله، رژیم فستینگ باعث می‌شود در مدت زمان نسبتا کوتاهی وزن کم کنید. نکته دیگر ساده بودن فستینگ است چون نوع غذای شما را محدود نمی‌کند، مثلا مجبور نیستید فقط پروتئین مصرف کنید یا کربوهیدرات را حذف کنید. حتی اگر رژیم ندارید و لاغر هستید، به نفع شماست که تا حد ممکن آرد سفید، شکر، روغن اشباع و فست‌فود نخورید و اگر همین موارد را با رژیم فستینگ همراه کنید، نتایج بهتری نیز می‌گیرید.
با این حال فستینگ جزو رژیم‌های بدون ضرر و بدون عارضه نیست و برعکس، غیر از آسیب‌های کوتاه‌مدت می‌تواند اثرات منفی بلندمدت و ماندگار هم روی بدن و سلامتی شما بگذارد.
رژیم فستینگ برای چه کسانی ممنوع است؟
فستینگ یا روزه‌داری متناوب حتی اگر بهترین روش کاهش وزن باشد، برای همه مناسب نیست و بعضی افراد نباید از آن استفاده کنند، مثل:
- زنان باردار و مادران شیرده
- کودکان و نوجوانان
- افراد مبتلا به دیابت نوع 1
- هر فرد مبتلا به دیابت نوع 2 که انسولین، سولفونیل اوره و مگلیتینید مصرف می‌کند
- افراد مبتلا به فشار خون پایین
- سالمندان
- افراد مبتلا به اختلال خوردن یا با سابقه‌ی این مشکل
- کسانی که باید داروی خود را سر ساعت و همراه غذا بخورند
- خانم‌های مبتلا به آمنوره
- افراد مبتلا به ریفلاکس و زخم معده
کسانی که قصد کاهش وزن دارند، حتی اگر جزو این گروه‌ها نیستند برای انتخاب و شروع رژیم غذایی باید با پزشک و متخصص تغذیه مشورت کنند تا مطمئن شوند مشکلی برایشان پیش نمی‌آید.
آیا رژیم فستینگ ضرر دارد؟
خطرهای ناگفته فستینگ متناوب. هر روشی که به نوعی از تعادل خارج شود، در بلندمدت می‌تواند آسیب‌هایی به دنبال داشته باشد حتی اگر در نگاه اول کاملا مفید و بدون ضرر به نظر بیاید. روزه‌داری متناوب یا فستینگ هم از این قاعده مستثنا نیست. از آن‌جا که دوره‌های چندساعته یا چند روزه به بدن گرسنگی شدید و دوره‌های بعدی پرخوری یا زیاده خوری داده می‌شود، عوارضی به دنبال است. بعضی از آن‌ها کوتاه‌مدت دیده می‌شوند یا زودتر متوجه می‌شوید.
عوارض و پیامدهای اولیه‌ی فستینگ
- کاهش سطح انرژی و ضعف عمومی: کم کردن میزان کالری دریافتی می‌تواند با احساس خستگی و انرژی کم جسمی و روانی همراه شود. سردرد و بی‌حالی هم از پیامدهای همین سطح انرژی کم است.
- اختلال در سوخت‌وساز بدن: دوره‌های طولانی گرسنگی و نخوردن، می‌تواند سوخت و ساز بدن را پایی بیاورد و أهسته کند. این شرایط کاهش وزن را سخت می‌کند چون برای کم کردن وزن بدن به سوخت و ساز کافی نیاز دارد.
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی: وقتی وعده‌های غذایی کم یا حذف شود، تنوع غذایی هم کاهش پیدا می‌کند. همچنین بعضی از مواد مغذی به اندازه کافی به بدن نمی‌رسد و در بلندمدت عوارض آن‌را می‌بینید.
- مشکل در تمرکز و یادگیری: کاهش کالری یعنی کاهش سطح انرژی و از طرف دیگر کمبود بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی هم روی فعالیت مغز و سلول‌های عصبی اثر دارد. پس عجیب نیست که با طولانی شدن دوره‌های فستینگ، تمرکز، یادگیری و خلق و خوی فرد دچار مشکل شود و پایین بیاید.
- تحلیل رفتن عضلات: دریافت نکردن پروتئین کافی و روزه‌داری طولانی باعث تجزیه و تحلیل عضلات می‌شود. چون بدن برای جبران کمبودها سراغ بافت عضلانی می‌رود و از آن استفاه می‌کند.
- مشکلات گوارشی: رژیم‌های سخت و سریع و روزه‌داری متناوب روی فعالیت سیستم گوارشی اثر مستقیم دارد. دوره‌های خوردن و نخوردن به معنی استراحت مطلق و فشار کاری زیاد برای این دستگاه به‌صورت متناوب است که روشی ناسالم به حساب می‌آید. ممکن است فرد دچار ریفلاکس، ترش کردن، تهوع یا حالت تهوع، اسهال و یبوست هم بشود.
خطر و ضرر بلند مدت رژیم فستینگ
خطرهای ناگفته فستینگ متناوب. تا به حال نکات زیادی درمورد فواید کوتاه‌مدت رژیم فستینگ گفته و نوشته شده است ولی پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد این نوع رژیم می‌تواند در بلندمدت آسیب و ضررهایی برای بدن داشته باشد. یکی از این پژوهش‌ها به مدت ۱۵ سال روی ۲۰ هزار آمریکایی انجام شد که هر کدام به شکلی از روزه‌داری متناوب استفاده می‌کردند.
نتایج پژوهش تا حدی نگران‌کننده است.
کسانی که به دلیل پیروی از رژیم فستینگ تمام وعده‌های غذایی یک روز خود را در کمتر از ۸ ساعت می‌خوردند، ۹۱ درصد بیشتر از دیگران در خطر بیماری‌های قلبی عروقی و مرگ بر اثر این بیماری بودند.
کسانی که پیش از شروع روزه‌داری متناوب به بیماری قلبی عروقی مبتلا بودند، پس از آن‌که رژیم فستینگ گرفتند و زمان غذا خوردن روزانه آن‌ها به کمتر از ۸ ساعت در روز رسید به میزان ۶۶ درصد خطر مرگ به دلیل بیماری قلبی یا سکته مغزی در آن‌ها بالا رفت.
در حالی‌که به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت و میان مدت کاهش وزن و کاهش کالری دریافتی، به سلامتی قلب و اعضای دیگر کمک می‌کند، محدود کردن ساعت‌های خوردن و این‌که سه وعده را در یک مدت زمانی محدود مصرف کنید، در بلندمدت به قلب آسیب می‌زند.
بدون دیدگاه